Wodomierze radiowe i ciepłomierze


Nadchodzące zmiany w prawie, wynikające z implementacji dyrektyw Unii Europejskiej, nakładają na właścicieli i zarządców budynków wielolokalowych nowe, istotne obowiązki. Dotyczą one modernizacji systemów pomiarowych zużycia wody użytkowej ciepłej oraz energii cieplnej. Celem tych regulacji jest zwiększenie efektywności energetycznej, promowanie oszczędności oraz zapewnienie mieszkańcom bardziej precyzyjnych i transparentnych rozliczeń.

Niniejszy poradnik ma na celu wyjaśnienie, na czym polegają zmiany, jakie są kluczowe terminy i jak krok po kroku przygotować Państwa spółdzielnię lub wspólnotę do wdrożenia nowych wymagań.

Głównym źródłem nowych obowiązków jest nowelizacja Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, która wdraża postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 w sprawie efektywności energetycznej.

Kluczowe zmiany dotyczą obowiązku instalacji urządzeń (liczników i podzielników) posiadających funkcję zdalnego odczytu.

Najważniejszy termin, o którym muszą Państwo pamiętać, to 1 stycznia 2027 roku.

Do tego dnia wszystkie zainstalowane w budynkach wielolokalowych urządzenia pomiarowe muszą być urządzeniami z funkcją zdalnego odczytu. Dotyczy to:

  • Ciepłomierzy lokalowych (jeśli są stosowane do rozliczania kosztów ogrzewania poszczególnych lokali).
  • Podzielników kosztów ogrzewania (montowanych na grzejnikach).
  • Wodomierzy do pomiaru ciepłej wody użytkowej.

Co to oznacza w praktyce? Jeśli w Państwa budynku istniejące liczniki lub podzielniki nie mają funkcji zdalnego odczytu, muszą zostać wymienione na nowe modele najpóźniej do końca 2026 roku. Obowiązek ten dotyczy zarówno urządzeń instalowanych po raz pierwszy, jak i tych podlegających wymianie w ramach okresowej legalizacji.

Ważne: Choć ustawa wprost mówi o wodomierzach wody zimnej, w praktyce dla ujednolicenia systemu i uproszczenia procesu odczytów, większość wspólnot i spółdzielni decyduje się na jednoczesną wymianę również liczników wody zimnej na modele zdalne.

Zdalny odczyt to technologia, która pozwala na zebranie danych z liczników bez konieczności fizycznego wejścia inkasenta do mieszkania. Najpopularniejsze systemy to:

  • System "Walk-by" / "Drive-by" (radiowy): Inkasent przechodzi lub przejeżdża w pobliżu budynku i za pomocą specjalnego terminala radiowo zbiera dane ze wszystkich liczników w zasięgu.
  • System stacjonarny (online): W budynku instalowane są koncentratory danych, które automatycznie zbierają odczyty z liczników i przesyłają je przez sieć (np. GSM, internet) do systemu bilingowego zarządcy. Jest to rozwiązanie w pełni zautomatyzowane.

Aby sprawnie przejść przez proces modernizacji, rekomendujemy następujące działania:

Krok 1: Inwentaryzacja i Weryfikacja (Już teraz!)

  • Sprawdźcie Państwo typ, wiek oraz daty legalizacji wszystkich ciepłomierzy, podzielników i wodomierzy w budynku.
  • Ustalcie, które z nich nie posiadają funkcji zdalnego odczytu i będą wymagały wymiany do końca 2026 roku.

Krok 2: Planowanie i Budżetowanie (Najbliższe zebranie)

  • Koszt wymiany urządzeń jest znaczący. Należy go uwzględnić w planie gospodarczym wspólnoty/spółdzielni.
  • Środki na ten cel powinny być gromadzone w ramach funduszu remontowego. Konieczne może być podjęcie uchwały o zwiększeniu zaliczek na ten fundusz.

Krok 3: Komunikacja z Mieszkańcami (Klucz do sukcesu)

  • Z wyprzedzeniem poinformujcie mieszkańców o nadchodzących zmianach prawnych i konieczności wymiany urządzeń.
  • Podkreślcie korzyści dla nich:
    • Koniec z wizytami inkasentów i koniecznością udostępniania lokalu w określonych terminach.
    • Bardziej precyzyjne i częstsze rozliczenia oparte na faktycznym zużyciu.
    • Możliwość szybszego wykrywania awarii i wycieków w instalacji.

Krok 4: Wybór Technologii

  • W starszych budynkach gdzie nie ma odpowiedniej instalacji kablowej, w zasadzie jedynym rozwiązaniem jest zastosowanie urządzeń radiowych.
  • Dla nowych budynków oraz tam, gdzie piony hydrauliczne pozwalają poprowadzić instalację kablową godnym rozważenia jest system przewodowy.

Krok 5: Podjęcie Uchwały (Formalności)
  • Zarząd powinien przedstawić mieszkańcom plan działania, kosztorys oraz wybrane oferty.
  • Konieczne będzie podjęcie przez wspólnotę mieszkaniową uchwały w sprawie wyboru wykonawcy i zatwierdzenia finansowania inwestycji. W spółdzielniach decyzje podejmują odpowiednie organy statutowe.

Krok 6: Realizacja i Nadzór

  • Po wyborze dostawcy i wykonawcy, należy ustalić harmonogram prac instalacyjnych, informując o nim mieszkańców z odpowiednim wyprzedzeniem.
  • Po zakończeniu instalacji należy dokonać formalnego odbioru prac i upewnić się, że system odczytowy działa poprawnie.
Korzyści wynikające z instalacji systemu zdalnego odczytu
  • Dla Zarządu:
    • Eliminacja błędów ludzkich przy odczytach.
    • Znaczne usprawnienie i przyspieszenie procesu rozliczeń.
    • Możliwość analizy danych i szybkiego wykrywania anomalii (np. wycieków, kradzieży wody).
    • Brak konieczności angażowania mieszkańców w proces odczytu.
  • Dla Mieszkańców:
    • Wygoda i prywatność (brak wizyt inkasentów).
    • Transparentność i dostęp do informacji o własnym zużyciu.
    • Sprawiedliwe rozliczenia oparte na realnych danych, co motywuje do oszczędzania.

Sankcje za niewywiązanie się z obowiązku

Należy pamiętać, że brak dostosowania się do nowych przepisów w wyznaczonym terminie może skutkować nałożeniem kar finansowych. Kary te, nakładane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), mogą obciążyć budżet wspólnoty lub spółdzielni.

Czy można uniknąć obowiązku montażu instalacji zdalnego odczytu?

Zasadniczo obowiązek montażu urządzeń ze zdalnym odczytem do 1 stycznia 2027 roku jest regułą. Jednak polskie prawo, implementując dyrektywę UE, przewiduje dwie główne ścieżki, które mogą zwolnić zarządcę budynku z tego obowiązku. Dotyczą one głównie opomiarowania ciepła.

Oto szczegółowe wyjaśnienie tych wyjątków:

1. Wyjątki dotyczące opomiarowania CIEPŁA (Ciepłomierze i Podzielniki)

Można uniknąć montażu indywidualnych ciepłomierzy lub podzielników kosztów ogrzewania (a co za tym idzie, również modeli ze zdalnym odczytem), jeśli jest to:

a) Technicznie niewykonalne

Ten wyjątek ma zastosowanie, gdy specyfika instalacji centralnego ogrzewania w budynku uniemożliwia montaż urządzeń pomiarowych lub sprawia, że ich wskazania byłyby niewiarygodne.

  • Typowy przykład: Stare budownictwo z pionową, jednorurową instalacją grzewczą, gdzie przez jeden pion przebiega kilka grzejników w różnych mieszkaniach, a regulacja jest bardzo ograniczona. Montaż podzielników w takim systemie często nie zdaje egzaminu.
  • Wymagany dowód: Aby skorzystać z tego wyłączenia, zarządca musi dysponować opinią techniczną lub ekspertyzą sporządzoną przez wykwalifikowanego inżyniera lub audytora energetycznego. Taki dokument musi jednoznacznie potwierdzać, że montaż jest niemożliwy lub niecelowy z przyczyn technicznych.

b) Nieopłacalne

Ten wyjątek stosuje się, gdy koszt instalacji i obsługi systemu indywidualnych rozliczeń przewyższa potencjalne oszczędności energii, jakie można by dzięki niemu uzyskać.

  • Jak to udowodnić? Należy przeprowadzić analizę kosztów i korzyści. Właściciel lub zarządca budynku musi wykazać, na podstawie obliczeń, że w okresie 5 lat prognozowane oszczędności w zużyciu energii cieplnej będą niższe niż całkowite koszty zakupu, montażu i obsługi systemu liczników lub podzielników.
  • Wymagany dowód: Formalna, udokumentowana analiza opłacalności (analiza ekonomiczna). Nie wystarczy subiektywne stwierdzenie "to się nie opłaca". Obliczenia muszą być rzetelne i przechowywane przez zarządcę na wypadek kontroli.

Ważne: Jeśli budynek skorzysta z jednego z powyższych wyłączeń, koszty ogrzewania są rozliczane ryczałtowo, najczęściej w oparciu o powierzchnię użytkową lokali (m2).

2. Wyjątki dotyczące opomiarowania CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ

W przypadku wodomierzy do pomiaru ciepłej wody użytkowej (C.W.U.) sytuacja jest znacznie bardziej rygorystyczna.

  • Techniczna możliwość montażu wodomierza istnieje w praktycznie każdym mieszkaniu. Dlatego bardzo trudno jest argumentować, że ich instalacja jest technicznie niewykonalna.
  • Argument o nieopłacalności również jest trudny do obrony. Koszt wodomierza jest relatywnie niski w porównaniu do kosztów podgrzania wody, a indywidualne opomiarowanie jest podstawowym narzędziem do walki z marnotrawstwem wody i niezbilansowanym zużyciem w budynku.

Podsumowanie

Zmiana prawa w zakresie opomiarowania jest nieunikniona. Proaktywne i dobrze zaplanowane działania pozwolą Państwu nie tylko uniknąć sankcji, ale także wprowadzić nowoczesne i efektywne rozwiązanie, które przyniesie korzyści zarówno zarządcy, jak i wszystkim mieszkańcom. Rekomendujemy rozpoczęcie przygotowań już dziś.

Nasza aktualna oferta:

Ciepłomierze Ciepłomierze radiowe Wodomierze Wodomierze radiowe Śrubunki, trójniki, akcesoria

W przypadku dodatkowych pytań, pomocy udzielają nasi pracownicy.

 Zostaw swoją ocenę jeśli uważasz, że to wartościowy poradnik - dzięki temu wiemy, jakie treści są najbardziej przydatne i że warto nad nimi pracować.

Ostatnia aktualizacja: 10-05-2025

Zastrzeżenie: Niniejszy poradnik ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. W przypadku szczegółowych pytań dotyczących Państwa sytuacji, zaleca się konsultację z prawnikiem lub profesjonalnym zarządcą nieruchomości.